สวัสดีค่ะ ดิฉันนางสาว กมลทิพย์ แสงพลอย 5600307
วันนี้เรามีสาระดีๆจะมานำเสนอเกี่ยวกับโขน บางคนอาจจะเคยรู้เรื่องโขนกันมาแล้วบ้าง แต่สำหรับวันนี้ เราก็มีรายละเอียดเล็กๆน้อยๆมาฝากกันค่ะ
บางท่านรู้ความหมายเกี่ยวกับโขนบางหรือไม่ หรือ เคยสงสัยกันบ้างไหมว่า โขนนั้นมีที่มาที่ไปอย่างไร วันนี้เราจะมาพาท่านผู้อ่านทุกๆท่าน ไปไขข้อสงสัยกันค่ะ
โขน
ความหมายของคำว่าโขน
โขน คือ นาฏกรรมขั้นสูงอย่างหนึ่งของไทยที่มีมาตั้งแต่โบราณและได้วิวัฒนการมาจนถึงปัจจุบัน ความหายของคำว่าโขนมีไว้ดังนี้
- การเล่นอย่างหนึ่งคล้ายละคร แต่สวมหัวจำลองต่างๆที่เรียกว่าหัวโขนอย่างหนึ่ง
เรียกไม้ที่ต่อเสริมหัวเรือให้งอนเชิดขึ้นไปเรียกว่า โขนเรืออย่างหนึ่ง
เรือชนิดหนึ่งที่มีโขนเรียกว่า เรือโขนอย่างหนึ่ง
จากความหมายข้างต้นจะเห็นได้ว่า โขนนั้นมีความหมายหลายอย่างแต่ความหมายที่สอดคล้องคำว่าโขนเป็นนาฏกรรมขั้นสูงอย่างหนึ่งของไทยก็คือการละเล่นอย่างหนึ่งคล้ายละครแต่สวมหัวจำลองต่างๆ
ที่มาของคำว่าโขน
โขนเป็นนาฏกรรมที่มีศิลปะเป็นแบบฉบับชนิดหนึ่งของไทยดังที่ได้กล่าวมา แต่ไม่ปรากฏคำเรียกที่ชัดเจน ว่าโขนเป็นรูปคนเต้นรำตามเสียงจังหวะพิณพาพาทย์ ตัวผู้เต้นนั้นสวมหน้าโขนและถือศาสตราวุธเป็นตัวแทนทหารออกต่ายุทธมากกว่าเป็นตัวละครและมาตราว่าตัวโขนทุกๆตัวโลดเต้นอย่างแข็งแรง แต่คำว่าโขนจะเป็นคำที่บัญญัติขึ้นใช้ในภาษาไทยหรือยืมจากภาษาอื่นมาใช้นั้นยังไม่พบหลักฐานที่แน่ชัด มีปรากฏอยู่ 4 ทางด้วยกัน คือ
โขนในภาษาเบงคาลี
โขนในภาษาทมิฬ
โขนในภาษาอิหร่าน
โขนในภาษาเขมร
ความเป็นมาของโขน
คนไทยเรามีศิลปะแห่งการเล่นหลายอย่างสืบมาตั้งแต่โบราณ ก็น่าจะได้แก่การเล่นที่เรียกกันเป็นรวมๆว่าระบำ รำ เต้น จาก 3 คำนี้ อาจแยกการเล่นออกได้ตามประเภท 3 อย่างคือ
1.ระบำ ได้แก่ ศิลปะแห่งการรำที่ผู้แสดงรำพร้อมกันเป็นหมวดหมู่ เช่น ระบำเทพบุตร นางฟ้า ระบำเบิกโรงชุดเมขลารามสูตร
2.รำ ได้แก่ ศิลปะแห่งการรำเดี่ยว รำคู่ รำประกอบเพลง รำอาวุธหรือรำใช้บท
3.เต้น ได้แก่ ศิลปะแห่งการยกขาขึ้นลงให้เป็นจังหวะ เช่น เต้นแขน เต้นโขนเป็นต้น
อาวุธที่ใช้ในการต่อสู้
อาวุธสั้น ได้แก่ ดาบ กระบี่
อาวุธยาว ได้แก่ หอก ทวน ง้าว พลอง
เครื่องป้องกันอาวุธ
คือ โล่ ดั้ง เขน ไม้สั้น หรือไม้ศอก
อิทธิพลที่กระบี่กระบอกมีต่อโขน
ตั้งแต่เดิมมาการแสดงโขนก็ได้นำกระบวนท่ารำและท่าต่อสู้มาปรับปรุงขึ้นให้เกิดความงดงามตามแบบอย่างนาฏศิลป์ไทย เช่น นำเอาท่ารำคุมในการเล่นกระบี่กระบองมาปรับปรุงให้เป็นกระบวนท่าฉายอาวุธของตัวพระในการแสดงโขนที่เรียกว่า วีระชัย ซึ่งเห็นได้ว่านำมาใช้ในการแสดงโขนหลายตอน
